‘Ons team ziet het belang van herhalen absoluut in, want in leerjaar 2 en 3 lijken ze alles weer vergeten te zijn, maar leerlingen vinden herhalen saai, omdat ze denken dat ze het al lang kunnen’, aldus een mentor tijdens het jaarlijkse evaluatiegesprek van de mentormethode Studielift123.

En zij is niet de enige die hier mee worstelt, terwijl we allemaal het belang van herhalen van vaardigheden als plannen, mindmappen en huiswerk ‘toetsklaar’ zetten inzien.

We bespraken met elkaar hoe je vaardigheden in de loop der jaren kunt uitbreiden, dus herhalen met iets extra’s eraan toegevoegd, zodat leerlingen naast het herhalen ook iets nieuws leren.

Neem bijvoorbeeld het leren maken van een ‘toetsklare’ mindmap of breinschema verspreid over 3 leerjaren:

Op deze manier zet je ook nog eens de 5 meest effectieve leerstrategieën in binnen 1 vaardigheid:

1. Gespreid leren (spacing), door paragraaf voor paragraaf je mindmap op te bouwen.

Gespreid leren houdt in dat je je leermomenten verspreidt over langere tijd in plaats van alles in één keer te leren vlak voor de toets. Het herhalen van de lesstof op regelmatige momenten zorgt ervoor dat kennis beter blijft hangen en in je langetermijngeheugen terecht komt. Door herhaling slim te plannen in leerblokken per week en leerlingen te begeleiden in een gestructureerde aanpak, kun je uitstelgedrag verminderen en effectiever leren bevorderen.

2. Afwisselend leren (interleaving), mindmappen, flashcards, kwartet, toetsvragen bedenken, elke paragraaf wordt op een afwisselende manier samengevat.

Bij afwisselend leren wissel je verschillende onderwerpen of vaardigheden af tijdens het leren. Dit zorgt ervoor dat leerlingen flexibeler leren denken en verbanden kunnen leggen tussen verschillende onderwerpen en paragrafen. Hoewel dit moeilijker aan kan voelen voor leerlingen, leidt het op lange termijn tot een dieper begrip en betere prestaties.

3. Beelden en tekst combineren (dual coding), in de mindmap en het breinschema maak je gebruik van kleuren en picto’s, in het kwartet teken je de begrippen en kenmerken.

Dual coding betekent dat je leerstof zowel in woorden als in beelden omzet. Dit versterkt het geheugen, omdat de informatie op twee manieren wordt verwerkt. Beelden kunnen pictogrammen, schema’s, grafieken of diagrammen of zijn die de leertekst ondersteunen. Het is belangrijk dat de beelden relevant zijn en niet afleiden. Door bijvoorbeeld een tijdlijn te maken bij historische gebeurtenissen of een schematische weergave van een biologisch proces, wordt de informatie beter onthouden.

4. Actief ophalen van kennis (retrieval practice), bij elke nieuwe tak/paragraaf de verbinding leggen met voorgaande takken.

In plaats van leerstof passief te herlezen, is het effectiever om actief te proberen informatie uit het geheugen op te halen. Dit kan door oefentoetsen, leer- en mindmapkaartjes of de braindump-methode, waarbij leerlingen alles opschrijven wat ze zich herinneren. Dit versterkt de verbindingen in het langetermijngeheugen en vermindert de kans op vergeten. Regelmatige, actieve herinnering helpt ook bij het herkennen van kennishiaten. Zelfs zonder directe feedback verbetert deze methode het leerproces aanzienlijk.

5. Diepgaand leren door vragen te stellen (elaboration), actief verbinden van nieuwe informatie aan bestaande kennis door verbanden in mindmap of breinschema en zelf toetsvragen op drie niveaus te bedenken.

Diepgaand leren draait om het actief verbinden van nieuwe informatie met bestaande kennis door jezelf vragen te stellen, zoals: "Waarom werkt dit?" of "Wat is de verklaring hiervoor?". Door over de stof na te denken en verbanden te leggen, wordt deze beter begrepen en opgeslagen in het geheugen. Dit helpt vooral bij feitelijke informatie en complexe concepten. Leerlingen kunnen leren om op deze manier aantekeningen te maken (Cornell-schema, FOCUSnotes of aantekenmindmap) of samen te werken om kennis uit te diepen. Het stimuleert kritisch denken en zorgt ervoor dat kennis niet oppervlakkig blijft, maar echt geïntegreerd wordt in het geheugen.

In leerjaar 2 en 3 kun je eventueel samenwerkend leren (jigsaw-methode) toevoegen als je met toetsvragen en het kwartet gaat werken. Dit is een coöperatieve leerstrategie waarbij leerlingen samenwerken om een onderwerp onder de knie te krijgen. Ze worden verdeeld in expertgroepen waarin ze een specifiek deel van de leerstof bestuderen. Daarna keren ze terug naar hun basisgroep om hun kennis uit te leggen aan anderen. Dit bevordert actieve betrokkenheid en diepgaand leren, omdat leerlingen niet alleen informatie verwerken, maar deze ook moeten verwoorden en uitleggen. Het stimuleert samenwerking, verantwoordelijkheid en kritisch denken. Deze methode is vooral effectief bij complexe onderwerpen waarbij verschillende perspectieven en inzichten nodig zijn.

Naast het belang van herhalen van vaardigheden zijn de jaarlijkse evaluaties met de Studielift123-scholen voor mij minstens zo belangrijk.

In elk gesprek kan ik de teamleiders en mentoren weer van tips voorzien en nieuwe tools aanreiken, zodat zij steeds meer uit de methode kunnen halen voor het team en voor de leerlingen.

Wil jij schoolbreed aan de slag met effectieve leerstrategieën, persoonlijke ontwikkeling, LOB en Burgerschap?

• Via deze link kun je onze brochure aanvragen met een overzicht van alle lesblokken en een aantal voorbeeldlessen.
• Voor een Zoompresentatie, waarin ik je live alle informatie geef en laat zien, kun je dit formulier invullen met gewenste datum.
• Digitaal de boeken doorbladen kan in ons virtuele klaslokaal.

De all-in one mentormethode is vanuit de subsidie Verbetering Basisvaardigheden in te zetten.

Voor alle overige vragen of informatie, stuur me een mail naar info@studielift.nl en ik reageer zo spoedig mogelijk.